Στο μακρινό Φιλανδικό Βορρά, πολύ κοντά στον Αρκτικό Κύκλο, μια ομάδα καινοτόμων οικογενειακών θεραπευτών μετέτρεψαν το παραδοσιακό σύστημα ψυχικής υγείας της περιοχής, το οποίο είχε πενιχρά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της σχιζοφρένειας, σε ένα σύστημα που εμφανίζει πλέον τα καλύτερα στατιστικά αποτελέσματα παγκοσμίως για το πρώτο ψυχωτικό επεισόδιο. Ονομάζουν την προσέγγιση τους Ανοιχτό Διάλογο. (προσέγγιση βραβευμένη από το Φινλανδικό Υπουργείο Υγείας http://www.madinamerica.com/2014/01/promise-open-dialogue-response-marvin-ross/ )
Οι αρχές τους, σε μια εποχή που δεσπόζουν τα πολυφαρμακευτικά κοκτέιλ και η ακούσια νοσηλεία, αν και ριζοσπαστικές, είναι εκπληκτικά απλές. Συναντούν τους άμεσα ενδιαφερομένους που βρίσκονται σε κρίση αμέσως και συχνά τους επισκέπτονται καθημερινά μέχρι η κρίση να επιλυθεί. Αποφεύγουν τη νοσηλεία και το επακόλουθο στίγμα προτιμώντας να συναντιούνται στο σπίτι του άμεσα ενδιαφερομένου και, πιθανότατα το πιο επίμαχο απ’ όλα, αποφεύγουν τη χρήση αντψυχωτικών φαρμάκων όποτε αυτό είναι εφικτό. (δεν γίνεται καθόλου χρήση περίπου στα δύο τρίτα των περιπτώσεων http://www.madinamerica.com/2014/01/promise-open-dialogue-response-marvin-ross/ ). Σε άρθρο του στο γνωστό περιοδικό Psychology Today (Η Ψυχολογία Σήμερα) με τίτλο "Τρελός στην Αμερική", ο βραβευμένος ερευνητής της ψυχιατρικής και Διευθυντής Εκδόσεων της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ Ρόμπερτ Γουίτακερ λέει τα ακόλουθα:
"Από το 1992 και μετά, η ιατρική κοινότητα του δυτικού Λάπλαντ της βόρειας Φιλανδίας χρησιμοποιεί τα αντιψυχωσικά με επιλεκτικό και προσεκτικό τρόπο. Στο τέλος των πέντε ετών μετά το "πρώτο" τους ψυχωσικό επεισόδιο, μόνο το ένα τρίτο των ασθενών είχαν εκτεθεί σε αντιψυχωσικά και μόνο το 20% συντηρούνταν τακτικά σε αυτά τα φάρμακα. Αυτό το ποσοστό χρήσης είναι παρόμοιο με το ποσοστό για σχιζοφρενείς ασθενείς στις αναπτυσσόμενες χώρες, και να τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα για τους ασθενείς του Λάπλαντ: το 68% αυτών εργάζονται ή είναι πίσω στο σχολείο στο τέλος των πέντε ετών και μόνο το 14 % έχει βγάλει μακροπρόθεσμο επίδομα αναπηρίας. Αυτά τα αποτελέσματα είναι πολύ καλύτερα από ό,τι ισχύει κατά κανόνα στην Δυτική Ευρώπη και τον υπόλοιπο ανεπτυγμένο κόσμο." (Διαβάστε περισσότερες περιγραφές μικρής ή καθόλου φαρμακευτικής αγωγής με καλά αποτελέσματα, από τον Γουίτακερ και άλλους, εδώ.)
Οι θεραπευτές του Ανοιχτού Διαλόγου δουλεύουν επίσης σε ομάδες, γιατί θεωρούν την ψύχωση ένα πρόβλημα που αφορά ανθρώπινες σχέσεις. Συμπεριλαμβάνουν τις οικογένειες των άμεσα ενδιαφερομένων και κοινωνικά δίκτυα στη θεραπευτική διαδικασία και οι επαγγελματίες δουλεύουν ομαδικά και όχι ο καθένας μόνος του. Επιπλέον, η όλη προσέγγιση εκτιμά την αξία της φωνής κάθε συμμετέχοντα στη διαδικασία και κυρίως του άμεσα ενδιαφερομένου. Τέλος, παρέχουν τις υπηρεσίες τους δωρεάν μέσα στο Φινλανδικό πλαίσιο δημόσιας ιατρικής περίθαλψης.
Το ντοκιμαντέρ “Ανοιχτός Διάλογος ”, συγκεντρώνει συνεντεύξεις ψυχιάτρων, ψυχολόγων, νοσηλευτών και δημοσιογράφων προκειμένου να αποδώσει το δυναμικό όραμα της ανάρρωσης χωρίς φάρμακα και να ασκήσει σκληρή κριτική στην παραδοσιακή ψυχιατρική.
Η ταινία είναι πλήρως υποτιτλισμένη σε 19 γλώσσες και προβάλλεται εδώ με ελληνικούς υπότιλους από: http://wildtruth.net/dvdsub/el/ανοιχτός-διάλογος/, όπου υπάρχει περισσότερο υλικό.
Παρακάτω οι επαγγελματίες που θεραπεύουν ψύχωση και σχιζοφρένια με την προσέγγιση του Ανοιχτού Διαλόγου (συνήθως χωρίς φάρμακα, ή αλλιώς με ελάχιστα) απαντούν σε ερωτήσεις. Σημειώνω και τους χρόνους όπου τα παρακάτω εμφανίζονται στο ντοκιμαντέρ.
«Όμως σε κάποιες περιπτώσεις χρησιμοποιούμε αντιψυχωτικά, αλλά βραχυπρόθεσμα και σε μικρές δόσεις.» 42.28
«- Από τους ασθενείς με ψύχωση που έρχονται εδώ, σε πόσους δίνετε αντιψυχωτικά;» «- Περίπου στο 30%. » 43.00
Από αυτό το 30% που πήρε σε κάποια στιγμή των πρώτων πέντε ετών έστω και μία δόση αντιψυχωτικών, μόνο οι μισοί (άρα συνολικά το ένα έκτο των ατόμων) συνέχιζε να τα παίρνει όταν τους τσέκαραν μετά από πενταετία. 56.17
Στο τέλος της πενταετίας, περίπου 85% των ασθενών είναι χωρίς συμπτώματα και εργάζονται. Μόνο το 15% έγιναν χρόνιοι ασθενείς και σε καθεστώς αναπηρίας, ενώ στις ΗΠΑ, αν έχεις ένα πρώτο ψυχωτικό επεισόδιο ή ένα πρώτο σχιζοφρενικό επεισόδιο, βασικά σου λένε "θα σε σταθεροποιήσουμε και μετά θα βγεις σε αναπηρία." Αυτή είναι η αναμενόμενη έκβαση.
- Από το 85% που ανέρρωσαν μετά από πέντε χρόνια, τι ποσοστό έπαιρνε φάρμμακα και τι ποσοστό ήταν χωρίς φάρμμακα;
- Οι περισσότεροι από αυτούς δεν χρησιμοποίησαν φάρμακα.
- Οι "περισσότεροι" -- σημαίνει περισσότεροι από 50%;
- Όχι, περισσότεροι από 90%.
-Υπάρχει φυσικά μια υπόθεση ότι με το που κάποιος έχει σχιζοφρένια, θα έχει πάντα σχιζοφρένια. Εσείς δεν το βλέπετε έτσι;
- Όχι. Νομίζω ότι η "σχιζοφρένια" είναι μόνο ένα όνομα για κάτι και μπορείς να γίνεις αρκετά υγιής μετά.
- Χωρίς φάρμακα;
- Χωρίς φάρμακα.
[χρόνος 57.00-58.00]
Στις δεκαετίες του 60, του 70 και του 80, αυτή η περιοχή της Φινλανδίας είχε έναν από τους υψηλότερους επιπολασμούς σχιζοφρένιας σε όλη την Ευρώπη. Μετά θεσπίζουν αυτή την αλλαγή, θεσπίζουν αυτή τη θεραπεία που λέγεται Ανοιχτός Διάλογος με ψυχωτικούς ασθενείς με πρώτο επεισόδιο. Μάντεψε τι συμβαίνει. Η σχιζοφρένια τώρα εξαφανίζεται στην περιοχή. Έχουν πέσει σε δύο περιπτώσεις σε πληθυσμό εκατό χιλιάδων, μια μείωση 90% στη σχιζοφρένια εκεί. Και γιατί; Γιατί οι περιπτώσεις με πρώτο επεισόδιο δεν γίνονται χρόνιες. Έτσι ο αριθμός περιπτώσεων πρώτων επεισοδίων παραμένει ο ίδιος, άρα έχουν ακόμα το πρόβλημα της ψύχωσης στην κοινωνία, αλλά επειδή έχουν μια μορφή φροντίδας που δεν κάνει τους ανθρώπους χρόνιους, η σχιζοφρένια εξαφανίζεται. 01.01.46
Συνήθως αναρρώνουν από ένα τέτοιο πρώτο επεισόδιο σε λιγότερο από έξι μήνες. 01.02.40
Διάρκεια ντοκιμαντέρ: 1h 14 min.
