Μοιραστείτε το:

Το Νόημα της Ζωής

βίντεο

Το Νόημα της Ζωής

11:53

Περιγραφή του βίντεο

         Το Νόημα της Ζωής είναι ένα διάσημο βιβλίο από τον ιδρυτή μιας ψυχοθεραπευτικής σχολής, τον Βίκτορ Φρανκλ. Αφηγείται τις εμπειρίες του ίδιου και άλλων κρατουμένων στο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς και πώς το νόημα της ζωής αποκαλύφτηκε ως η ίδια η ουσία της – και η δυναμική λύση στις αναπόφευκτες δυστυχίες της.
         Στο βιβλίο ο Φρανκλ αντιτάσσει το (ψυχοπνευματικό) νόημα στη φροϋδική ιδέα πως το κεντρικό μοτίβο της ανθρώπινης ζωής είναι η υλική απόλαυση οπότε και ο πολιτισμός, που αντιτίθεται στο μοτίβο αυτό, μάς οδηγεί στη νεύρωση.
         Το βιβλίο, φθηνό και σχετικά σύντομο, είναι ιδιαίτερα αξιόλογο και σας προτρέπω να το αγοράσετε και να το διαβάσετε.

Επιλογικό σχόλιο
(αφού παρακολουθήσετε το βίντεο)

         Σήμερα οι ψυχίατροι δεν σε κρατούν επί χρόνια σε συζήτηση μέσα στα γραφεία τους.
         Σε κρατούν όμως άρρωστο, γιατί τα ψυχοφάρμακα που σου δίνουν καταστρέφουν τη λειτουργικότητα του εγκεφάλου και δημιουργούν εθισμό.
         Αυτό συμβαίνει όχι μόνο σε ανθρώπους μα και σε πειραματόζωα.
         Είναι το καινούργιο μοντέλο της επιτυχημένης επιχειρηματικής δραστηριότητας στο χώρο της λεγόμενης ψυχικής υγείας, το κύριο οικονομικό όφελος από την οποία έχουν οι μεγάλες φαρμακευτικές της παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας και οι διάσημοι ψυχίατροι που λειτουργούν ως προωθητές τους και συνδημιουργοί της κρατικής πολιτικής.

         Ωστόσο, ο μέσος άνθρωπος σκέφτεται: «Αν έχω κάποιο πρόβλημα, θα πάω στον τάδε ειδικό και θα με φροντίσει».
         Το να παρουσιαστείς ως ειδικός στα μάτια του κοινού είναι η προϋπόθεση για τον βιοπορισμό σου.
         Είτε μπορείς πράγματι να βοηθήσεις είτε όχι.

         Γενικά, σε θέματα μηχανιστικά, μερικές φορές υπάρχει γνώση και ο «ειδικός» δεν είναι απαραίτητα απατεώνας.
         Σε θέματα ψυχικά ωστόσο, δεν υπάρχουν ειδικοί.
         Η κουλτούρα μας είναι υλική. Υλιστική.
         Βρισκόμαστε τώρα πιο βαθιά μέσα στον Μεσαίωνα από ό,τι ήμασταν πριν χίλια χρόνια.
         Όσο περισσότερο τα διάφορα επαγγελματικά συμφέροντα εδραιώνουν τον υλισμό στην συνείδηση του κοινού, τόσο πιο βαθιά στον ψυχικό Μεσαίωνα εισχωρούμε, και σε τόσο μεγαλύτερο αδιέξοδο και βαθύ μπλέξιμο βρισκόμαστε.

Τον ίδιο «επαγγελματισμό» στην φροντίδα της ψυχής του κοινού έδειξε φυσικά και ο χριστιανισμός, όσο μεσουρανούσε εκείνος ως «ειδικός».

Το βασικό ερώτημα, όσον αφορά τη δυνατότητα ενός ανθρώπου να γνωρίζει την ψυχή σου και να μπορεί να τη βοηθήσει, είναι:

Μπορεί να τη δει;

Ακριβώς όπως ένας χειρούργος δεν μπορεί να σε χειρουργήσει όσο δεν μπορεί να δει το σώμα σου,
έτσι και η ψυχή δεν μπορεί να βοηθηθεί από αυτόν που δεν μπορεί να δει αυτήν.

Μα ποιος μπορεί να δει την ψυχή;

Σε μια υλιστική κοινωνία, κανείς.

Αυτός που μπορεί να δει την ψυχή σου,
είναι αυτός που η ψυχή σου μπορεί να δει.

         Ο τυφλός δεν οδηγεί τον τυφλό,
         μα μες στο περιβάλλον του Φωτός
         βλέπεις Αυτόν και βλέπεις Αυτήν,
         οπότε και ανοίγει ο δρόμος της ελευθερίας.

         Η ελευθερία δεν επιτυγχάνεται ούτε μέσω της λαγνείας ούτε μέσω της επιθετικότητας, ούτε φυσικά μέσω της χημείας.
         Κι όμως, αυτά τα τρία είναι οι οδοί προς την ελευθερία που μόνιμα προωθούν οι δυτικοί «ειδικοί», μεταμφιέζοντάς τα ως «επιστήμη».
         Η ενασχόληση με την επιθετικότητα και τη λαγνεία είναι το αντικείμενο της ψυχολογίας, η ενασχόληση με τη χημεία το αντικείμενο της ψυχιατρικής.
         Ύλη και υλικά ένστικτα: αυτό είναι που η Δύση μάς προσφέρει στο χώρο της ψυχής.

Είναι να απορείς που κανένας ψυχολόγος σήμερα δεν ασχολείται με την Λογοθεραπεία, μα και η ίδια η λέξη σημαίνει μονάχα την ενασχόληση με τις αναπηρίες στην ομιλία που αποκτούν τα παιδιά ως αποτέλεσμα της καταστροφής του κεντρικού νευρικού συστήματος από την επιθετική δηλητηρίαση του οργανισμού από εμβόλια;

Ποιος θα ασχολείτο με το Νόημα σε μια κοινωνία επικεντρωμένη στον καταναλωτισμό;

Θα ήταν αυτό ένα επικερδές επάγγελμα, μια επικερδής επένδυση για τα χρόνια που αφιερώθηκαν στη μελέτη κενών από νόημα και αλήθεια εικασιών από υλιστές θεωρητικούς;
Ή μήπως είναι ο γιατρός με ειδικότητα ψυχιάτρου το σωστό άτομο για να αντιληφθεί τις πραγματικότητες της ψυχής;

Αλλά γιατί να σκεφτείς και γιατί να στοχαστείς, όταν το χάπι της υλιστικής προσέγγισης δεν στο ζητά – και, βέβαια, δεν το επιθυμεί;

Περισσότερες πληροφορίες

Μετάφραση άρθρου από την εφημερίδα Mail Online

---------- αρχή μετάφρασης άρθρου ------------

         Το Βιβλίο της Εβδομάδας:
         «Φρόιντ: Η Δημιουργία μιας Ψευδαίσθησης»
         με συγγραφέα τον Φρέντερικ Κρουζ

         Ήταν πραγματικά ο Σίγκμουντ Φρόιντ απλά ένας σεξομανής γερο-απατεώνας; Ο ιδρυτής της ψυχανάλυσης ήταν ένας παθιασμένος με το χρήμα κοκκαϊνομανής που έβαζε χέρι στις ασθενείς του και ήταν ιδιοφυής σε θέματα αυτοπροβολής
         • Ο καθηγητής Φρέντερικ Κρουζ προτείνει ότι ο Σίγκμουντ Φρόιντ ήταν ένας απατεώνας
         • Περιγράφει τον ιδρυτή της ψυχανάλυσης ως ευτελή, σεξομανή και ύπουλο
         • Στο βιβλίο γράφει πώς ο Φρόιντ επιτίθετο σεξουαλικά στις γυναίκες ασθενείς του
         • Οι γυναίκες που έκαναν τις θεραπείες του κατέληγαν σε πολύ χειρότερη κατάσταση

         Ρεπορτάζ από την Ysenda Maxtone για την εφημερίδα Daily Mail

         Στο εξώφυλλο του βιβλίου η λέξη Φρόιντ μετατρέπεται στη λέξη Φροντ (απατεώνας). Αυτό συνοψίζει πράγματι το μήνυμα του βιβλίου.
         Οποιοσδήποτε απολαμβάνει την ανάγνωση μιας συστηματικής διάλυσης μιας φήμης, θα απολαύσει αυτό το συναρπαστικό, αποκαλυπτικό βιβλίο.
         Δεν γράφτηκε από έναν επιστήμονα ή ψυχολόγο, αλλά από έναν εύγλωττο Αμερικανό ομότιμο καθηγητή αγγλικής φιλολογίας, τον Φρέντερικ Κρουζ.
         Σε πάνω από 650 σελίδες χτίζει το πορτρέτο του Φρόιντ ως του πιο άθλιου, ιατρικά άχρηστου, μισογυνιστού, σνομπ, ευτελή, ζηλότυπου, παρανοϊκού, σεξομανή αλήτη που θα μπορούσατε ποτέ να ελπίσετε να μην αντικρίσετε ενώ ξαπλώνετε σε καναπέ ψυχοθεραπείας – και ενός ανθρώπου που δεν θα θέλατε να κάνει «θεραπεία» στον χειρότερο εχθρό σας.

         "Κλειδώστε μέσα τις κόρες σας!" ήθελα να ουρλιάξω όταν ακόμα μια αθώα, νεαρή Βιενέζα με βήχα ή πόνο στο πόδι στελνόταν στον Φρόιντ για θεραπεία με το σημερινό ισοδύναμο των 265 € την ώρα και έβγαινε μερικούς μήνες αργότερα τελείως τραυματισμένη και πολύ πιο άρρωστη από ό,τι ήταν πριν.
         Ούτε μία φορά σε αυτή την εξιστόρηση δεν κάνει ή λέει ο Φρόιντ έστω και ένα καλόκαρδο ή ανιδιοτελές πράγμα.
         Αν και γιατρός, δεν είχε καμιά ιπποκρατική αίσθηση ότι κάθε άνθρωπος αξίζει σεβασμό στη θεραπεία. Κάποτε έγραψε σε μια επιστολή του: «Έχω βρει λιγοστό "καλό" στους ανθρώπους. . . . Η εμπειρία μου είναι ότι οι περισσότεροι είναι σκουπίδια. »

         Αλλά είναι ένα τόσο αποδοκιμαστικό, μονόπλευρο πορτρέτο ώστε μερικές φορές όντως αναρωτήθηκα: «Ποιο είναι το πρόβλημά σου, Κρουζ;»
         Η κατηγορία του ότι ο Φρόιντ «διέστρεφε τα ιστορικά των ασθενών του ώστε να ταιριάζουν στη θεωρία του» θα μπορούσε να αποταθεί προς τον ίδιο τον συγγραφέα, ο οποίος παρουσιάζει κάθε λεπτομέρεια των πράξεων και των γραπτών του Φρόιντ έτσι ώστε να ταιριάζει στη δική του θεωρία ότι ο Φρόιντ ήταν ένα ανίκανο τέρας.
         Κι ωστόσο, το βιβλίο πείθει πολύ.

         Η σαπίλα μοιάζει να άρχισε στην παιδική ηλικία του Φρόιντ, όταν η οικογένεια μετακόμισε σε εβραϊκό θύλακα χαμηλότερης κατηγορίας στη Βιέννη, ενσταλάζοντας σε αυτόν μια αδίστακτη αποφασιστικότητα να αποστασιοποιηθεί από την προέλευσή του και μια αχόρταγη δίψα για πλούτο και φήμη.
         Ο Κρουζ συμπεραίνει ότι ενώ οι γονείς του έλειπαν και είχε αφεθεί υπεύθυνος για τα μικρότερα αδέλφια του, ο έφηβος Φρόιντ κακοποίησε σεξουαλικά την μικρότερη αδελφή του. Ήταν ερωτευμένος με τη μητέρα του, παραδεχόμενος αργότερα στον φίλο του Βίλχελμ Φλις: «Έχω βρει, στο δικό μου πρόσωπο, το φαινόμενο τού ερωτικού συναισθήματος προς τη μητέρα και της ζήλειας προς τον πατέρα, και τώρα θεωρώ πως συμβαίνει σε όλους στην πρώιμη παιδική ηλικία». Ο φίλος του –πρώην φίλος του– κατέληξε καταδικαστικά για τον Φρόιντ ότι «διαβάζοντας την ψυχή των άλλων, απλά διάβαζε τη δική του ψυχή στους άλλους».
         Έχοντας υιοθετήσει και προωθήσει την κοκαΐνη ως ιατρικό φάρμακο, ο Φρόιντ ήταν εθισμένος σε αυτήν σε όλη του τη ζωή, και αυτό, πιστεύει ο Κρουζ, θα πρέπει να κατέστρεψε την ικανότητά του να σκέφτεται με ορθό τρόπο.
         Στον Φρόιντ άρεσε να διαγιγνώσκει στους ασθενείς του όποια «ασθένεια» τον απασχολούσε εκείνο τον καιρό.
         Έτσι, όταν μια νεαρή γυναίκα, η Έμμα Έκσταϊν, ήρθε να τον δει με πόνους στο πόδι και πόνους περιόδου, διέστρεψε το ιστορικό της για να ταιριάζει με την τρέχουσα θεωρία του ότι «ένα ερωτικό περιστατικό που έχει συμβεί σε μια παρθένο προτού φτάσει σε ηλικία σεξουαλικής επίγνωσης, καταπιέζεται και ως εκ τούτου μετατρέπεται σε αιτία υστερίας [ψυχογενούς σωματικής παθολογίας], αλλά μόνο όταν ένα δεύτερο τέτοιο περιστατικό αναζωπυρώνει αυτή τη μνήμη και την κάνει τρομακτική».
         Εάν ένας ή μία ασθενής δεν αναθυμόταν βολικά κάποιο τέτοιο προεφηβικό ερωτικό περιστατικό, αυτός ή αυτή «αντιστεκόταν».
         Μετά από πολλές ώρες ανίχνευσης, ο Φρόιντ τελικά κατάφερε να κάνει την Έμμα να παραδεχτεί ότι ένας καταστηματάρχης κάποτε είχε προσπαθήσει να πιάσει το γεννητικό της όργανο όταν ήταν παιδί.
         Ταυτόχρονα, ο Φρόιντ είχε εφεύρει τη θεωρία ότι η μύτη ήταν το «κέντρο ελέγχου για τα άλλα όργανα και τις ασθένειές τους». Διέγνωσε την Έμμα με ένα διπλό σύνδρομο, την «υστερο-νευρασθένεια», όπου το δεύτερο συστατικό του όρου προκαλούνταν από τον αυνανισμό (τον οποίο ο Φρόιντ μισούσε περισσότερο από καθετί άλλο).
         Η θεραπεία; Η χειρουργική αφαίρεση ενός οστού από τη μύτη του καημένου του κοριτσιού. Η Έμμα αιμορράγησε. Ένα μήνα αργότερα, συνέχιζε να αιμορραγεί. Ο Φρόυντ ερμήνευσε ότι η αιμορραγία της προερχόταν από «τον σεξουαλικό πόθο –μια έκφραση του πόθου μέσα από ριπές αίματος».

         Αυτό ήταν χαρακτηριστικό. Ο Φρόιντ περνούσε από ένα στάδιο «άσκησης θεραπευτικής πίεσης» στα μέτωπα και τα σώματα των γυναικών στη σκοτεινιασμένη αίθουσα του ιατρείου του, λέγοντάς τους να αφαιρέσουν κάθε σφιχτό ρούχο και μετά ψάχνοντας στο σώμα τους τις «ζώνες που προκαλούν υστερία», ενώ τις πειθανάγκαζε να του διηγηθούν λεπτομέρειες του σεξουαλικού τους ιστορικού.
         Καθώς διαβάζεις το βιβλίο, καθίσταται ολοένα και πιο ξεκάθαρο ότι το πραγματικό πρόβλημα ήταν μέσα στο κεφάλι του Φρόιντ – ό,τι ο Κρουζ αποκαλεί «το εσωτερικό του     "Σπίτι του Τρόμου"».
         Όχι μόνο πίστευε ότι όλα τα αγόρια ήταν ερωτευμένα με τη μητέρα τους και ήθελαν να δολοφονήσουν τον πατέρα τους, σύμφωνα με το δικό του οιδιπόδειο σύμπλεγμα, είχε επίσης μια αλλόκοτη θεωρία ότι οι γυναίκες –όλες οι γυναίκες– ήταν μοχθηρά πλάσματα των οποίων ο κόλπος απειλούσε να ευνουχίσει οποιοδήποτε αρσενικό διέσχιζε το όριό του.
         Θεωρούσε ότι η μυστική φιλοδοξία κάθε γυναίκας ήταν να αποκτήσει το «ζηλευτό πέος» αποκόβοντάς το. Το μυαλό του, μας λέει ο Κρουζ, «συνένωνε παράλογες και αλλόκοτες ιδέες με τον μισογυνισμό, την ηδυπάθεια και τη σκληρότητα».

         Αυτό που όντως είχε ο Φρόιντ ήταν ένα ταλέντο να αιχμαλωτίζει το ενδιαφέρον του αναγνώστη, ενώ διάνθιζε το λόγο του με πολλές λογοτεχνικές αναφορές. Οι γραπτές του αναφορές των αποκαλούμενων «λυμένων» του περιπτώσεων έγιναν δημοφιλείς επειδή αποτελούσαν ένα ικανοποιητικό μείγμα αστυνομικής ιστορίας (ο Φρόιντ έβλεπε τον εαυτό του ως τον «Σέρλοκ Χολμς του ασυνειδήτου») και ελαφρού πορνό.
         «Πείτε μου ένα πράγμα» έγραφε, εξιστορώντας μια τέτοια περίπτωση. «Ποιο μέρος του σώματός του ήταν που νιώσατε εκείνη τη νύχτα;»
         Οι μαθητές του ευφραίνονταν σκανδαλισμένοι, και ρουφούσαν αχόρταγα αυτές τις ιστορίες της συναρπαστικής έντασης μεταξύ του σοφού αναλυτή και των αντιστεκόμενων ασθενών του.
         «Αυτές οι εξιστορήσεις», γράφει ο Κρουζ, «δεν ανήκουν στο είδος της κλινικής αναφοράς, αλλά της αστυνομικής μυθιστοριογραφίας».

Ιδιοφυΐα στην αυτοπροβολή, και έχοντας στρώσει το δρόμο του για το πόστο του καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης μέσω της δωροδοκίας, ο Φρόιντ παρασιτικά υιοθέτησε τις θεωρίες των ομοίων του και αργότερα στηλίτευσε τους ίδιους, τις θεωρίες των οποίων είχε χρησιμοποιήσει στην ανοδική του πορεία.
Στο βιβλίο του «Ερμηνεία των Ονείρων», επινόησε εκ νέου τον εαυτό του ως μια μοναδικά σοφή αυθεντία, βρίσκοντας παραδείγματα από τη λογοτεχνία και την ιστορία για να αποδείξει ότι όλη η ανθρώπινη συμπεριφορά ήταν πάντα «φροϋδική».

         Λυπήσου τη γυναίκα του. Η Μάρθα Μπέρνεϊς ήταν μια γλυκιά, παιχνιδιάρα, ένθερμη νεαρή γυναίκα της οποίας την προσωπικότητα ο Φρόιντ έπνιξε αργά.
         Στο Die Brautbriefe –εγωπαθή γράμματα που έγραψε στη Μάρθα κατά τη διάρκεια του τετραετούς αρραβώνα τους ενώ αναζητούσε φρενιτιωδώς την επιτυχία– υπάρχουν συχνές ενδείξεις αυτού που τώρα αποκαλούμε «πειθαναγκαστικό έλεγχο».
         Της σταμάτησε τις σχέσεις με την οικογένεια και τους φίλους της και την έκανε να αποκηρύξει την ορθόδοξη εβραϊκή πίστη της.
         «Αν έχω γίνει αφόρητος πρόσφατα», της έγραψε απειλητικά, «απλά ρώτα τον εαυτό σου τι με οδήγησε εκεί».
         Αφού γέννησε έξι παιδιά, η Μάρθα έχασε την σιλουέτα της και ο Φρόιντ την είδε ως μια καταναλωμένη γυναίκα της οποίας η θέση ήταν με τα παιδιά.
         Η σεξουαλική τους ζωή έπαψε και ο Φρόιντ είχε μια κρυφή σχέση με την αδελφή της, την Μίννα, που ήρθε να ζήσει μαζί τους όταν χήρευσε.
         […]          ---- τέλος αποσπάσματος -----

Αν αυτή είναι η ηθική του δημιουργού της δυτικής ψυχοθεραπείας, πώς θα περίμενες η δυτική ψυχοθεραπεία να είναι ηθική;

         Όσοι θα θέλατε να διαβάσετε μια θεωρία της ψυχής που ταιριάζει σε ανθρώπινα όντα, διαβάστε:
         «Το Νόημα της Ζωής», του Βίκτορ Φρανκλ
         Παραγγείλετε για εννιά ευρώ το βιβλίο και εμβαθύνετε στις αρετές και το μεγαλείο για τα οποία ο άνθρωπος είναι ικανός, αλλά και στην κτηνωδία στην οποία μπορεί να υποπέσει.

Στοχαστείτε τη μεταξύ τους αντίθεση.

Διότι η ένταση μεταξύ του καλού και του κακού
είναι η βάση της ανθρώπινης ψυχής.

---------------------------------------

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Βίκτορ Φρανκλ Το Νόημα της Ζωής

                                 Κριτική της παν-αιτιοκρατίας
Η ψυχανάλυση έχει συχνά κατηγορηθεί για τον λεγόμενο πανσεξουαλισμό της. Τουλάχιστον εγώ αμφισβητώ την εγκυρότητα αυτής της μομφής. Ωστόσο, υπάρχει κάτι που μου φαίνεται να είναι μια ακόμα πιο εσφαλμένη [από τον παν-σεξουαλισμό] και επικίνδυνη οπτική, αυτή που αποκαλώ παν-αιτιοκρατία. Με αυτό εννοώ την θεώρηση εκείνη για τον άνθρωπο, που παραβλέπει τη δυνατότητά του να έχει μια στάση σε οποιεσδήποτε συνθήκες. Ο άνθρωπος δεν είναι πλήρως καθοριζόμενος και διαμορφωνόμενος [από έξω], μα αντίθετα καθορίζει ο ίδιος αν θα υποκύψει στις συνθήκες η θα ορθώσει το ανάστημά του. Με άλλα λόγια, είναι εν τέλει αυτοκαθαριζόμενος. Ο άνθρωπος δεν υπάρχει απλώς, μα πάντα αποφασίζει ποια θα είναι η ύπαρξή του, τι θα γίνει ο ίδιος την επόμενη στιγμή.
         Ομοίως, κάθε ανθρώπινο ον έχει την ελευθερία να αλλάξει ανά πάσα στιγμή. Συνεπώς, μπορούμε να προβλέψουμε το μέλλον του μονάχα μέσα στο ευρύ πλαίσιο μιας στατιστικής έρευνας που αναφέρεται σε μία ολόκληρη πληθυσμιακή ομάδα· η ατομική προσωπικότητα παραμένει ουσιαστικά απρόβλεπτη. Η βάση για τις όποιες προβλέψεις αντιπροσωπεύεται από βιολογικές, ψυχολογικές ή κοινωνιολογικές καταστάσεις. Ωστόσο ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της ανθρώπινης ύπαρξης είναι η δυνατότητα να υψώνεσαι επάνω από τέτοιες καταστάσεις, να τις υπερβαίνεις. Ο άνθρωπος είναι ικανός να βελτιώνει τον κόσμο, αν είναι δυνατόν, και να βελτιώνει τον εαυτό του, αν είναι αναγκαίο.
         Ας παραθέσω την περίπτωση του Δόκτορος Γ. Ήταν ο μοναδικός άνθρωπος που συνάντησα σε όλη μου τη ζωή τον οποίο θα τολμούσα να χαρακτηρίσω μεφιστοφελικό ον, σατανική μορφή. Εκείνο τον καιρό οι πάντες τον αποκαλούσαν «ο σφαγέας του Στάινχοφ» (του μεγάλου ψυχιατρείου της Βιέννης). Όταν οι ναζί έβαλαν μπροστά το πρόγραμμα ευθανασίας, εκείνος κρατούσε όλα τα νήματα στα χέρια του και ήταν τόσο φανατικός στη δουλειά που του είχε ανατεθεί, ώστε προσπάθησε να μην γλυτώσει ούτε ένα ψυχωτικό άτομο τον θάλαμο αερίων. Μετά τον πόλεμο, όταν επέστρεψα στη Βιέννη, ρώτησα τι είχε απογίνει ο Δόκτωρ Τζέι. «Φυλακίστηκε από τους Ρώσους σε ένα από τα κελιά απομόνωσης στο Στάινχοφ», μου είπαν. «Ωστόσο την επόμενη μέρα η πόρτα του κελιού του ήταν ανοιχτή και κανένας δεν τον ξαναείδε ποτέ». Αργότερα πείστηκα ότι, όπως και άλλοι, είχε διαφύγει με τη βοήθεια συνεργών του στη Νότια Αμερική. Πιο πρόσφατα, ωστόσο, με επισκέφτηκε ένας πρώην Αυστριακός διπλωμάτης, ο οποίος είχε φυλακιστεί πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα για πολλά χρόνια, πρώτα στη Σιβηρία και μετέπειτα στη διαβόητη φυλακή στη Λουμπλιάνκα της Μόσχας. Ενώ τον εξέταζα νευρολογικά, με ρώτησε αίφνης αν ήξερα τον δόκτορα Γ. Μετά την καταφατική μου απάντηση, συνέχισε: «Τον γνώρισα στην Λουμπιάνκα. Εκεί πέθανε, γύρω στα 40, από καρκίνο στην ουροδόχο κύστη. Προτού πεθάνει, ωστόσο, έδειξε ότι ήταν ο καλύτερος σύντροφος που μπορείς να φανταστείς! Παρηγορούσε τους πάντες. Στάθηκε στο πιο μεγάλο ηθικό ύψος που μπορείς να διανοηθείς. Ήταν ο καλύτερος φίλος που είχα ποτέ στη διάρκεια όλων των αργόσυρτων χρόνων μου στη φυλακή!»
         Αυτή είναι η ιστορία του δόκτορος Γ., του «σφαγέα του Στάινχοφ». Πώς μπορούμε να αποτολμούμε την πρόβλεψη της συμπεριφοράς του ανθρώπου; Μπορούμε να προβλέψουμε τις κινήσεις μιας μηχανής, ενός αυτομάτου· μπορούμε επίσης να επιχειρήσουμε να προβλέψουμε τους μηχανισμούς ή "δυναμισμούς" του ανθρώπινου ψυχισμού. Αλλά ο άνθρωπος είναι κάτι περισσότερο από τον ψυχισμό [συναισθήματα].
         Η ελευθερία, μολαταύτα, δεν είναι η τελευταία λέξη. Η ελευθερία είναι μονάχα μέρος της ιστορίας και το ήμισυ της αληθείας. Η ελευθερία δεν είναι παρά η αρνητική όψη του όλου φαινομένου του οποίου η θετική όψη είναι η υπευθυνότητα. Στην πραγματικότητα, η ελευθερία κινδυνεύει να εκφυλιστεί σε αυθαιρεσία, αν δεν βιώνεται με όρους υπευθυνότητας. Για τούτο και συνιστώ το Άγαλμα της Ελευθερίας στην Ανατολική Ακτή να συμπληρωθεί από ένα Άγαλμα της Υπευθυνότητας στη Δυτική Ακτή.

Το ψυχιατρικό μου «πιστεύω»
Δεν μπορώ να φανταστώ τίποτα που θα καθόριζε τόσο έναν άνθρωπο ώστε να τον άφηνε με ουδεμία ελευθερία επιλογής. Ένα υπόλειμμα ελευθερίας, όσο περιορισμένο και αν είναι, αφήνεται στον νευρωτικό και ακόμα και ψυχωτικό άνθρωπο. Στην πραγματικότητα, ο εσώτατος πυρήνας της προσωπικότητας του ασθενή ούτε καν αγγίζεται από την ψύχωση.
Ένα αθεράπευτα ψυχωτικό άτομο ίσως χάσει τη χρησιμότητά του αλλά δύναται να διατηρήσει την ανθρώπινη αξιοπρέπειά του. Αυτό είναι το ψυχιατρικό μου «πιστεύω». Χωρίς αυτό δεν θα θεωρούσα ότι θα άξιζε να είμαι ψυχίατρος. Προς χάριν ποιανού; Απλά προς χάριν μιας κατεστραμμένης εγκεφαλικής μηχανής που δεν μπορεί να επισκευαστεί; Αν ο ασθενής δεν ήταν όντως τίποτα περισσότερο από αυτό, τότε η [επιβεβλημένη] ευθανασία θα δικαιολογούταν.

                  Η ψυχιατρική να ξαναβρεί το ανθρώπινο πρόσωπό της
Για υπερβολικά πολύ καιρό –στην πραγματικότητα, για μισό αιώνα– η ψυχιατρική προσπάθησε να ερμηνεύσει την ανθρώπινη ψυχή ως απλά ένα μηχανισμό, και επομένως τη θεραπεία της ψυχικής αρρώστιας ως απλά μια τεχνική. Πιστεύω πως αυτό το όνειρο έχει τώρα αναλωθεί. Αυτό που τώρα αρχίζει να διαγράφεται στον ορίζοντα δεν είναι οι γραμμές μιας ψυχολογικοποιημένης ιατρικής, αλλά αντίθετα εκείνες μιας εξανθρωπισμένης ψυχιατρικής.
         Ο γιατρός, ωστόσο, που θα συνέχιζε να ερμηνεύει τον δικό του ρόλο ως κυρίως αυτόν ενός τεχνικού, θα ομολογούσε ότι δεν βλέπει στον ασθενή του τίποτα περισσότερο από μια μηχανή, αντί να βλέπει τον άνθρωπο πίσω από την ασθένεια!
         Ένας άνθρωπος δεν είναι ένα πράγμα μεταξύ πραγμάτων· τα πράγματα καθορίζουν το ένα το άλλο, μα ο άνθρωπος καθορίζεται από τον εαυτό του. Αυτό που ο άνθρωπος γίνεται –εντός των ορίων των εκ γενετής χαρακτηριστικών και του περιβάλλοντός του– το φτιάχνει ο ίδιος. Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, για παράδειγμα, σε αυτό το ζωντανό εργαστήριο και «εξεταστικό χώρο», κοιτάζαμε και γινόμασταν μάρτυρες του γεγονότος πως κάποιοι συνάδελφοί μας συμπεριφέρονταν σαν γουρούνια ενώ άλλοι σαν άγιοι. Ο άνθρωπος έχει μέσα του αμφότερες τις δυνατότητες. Το ποια θα πραγματώσει εξαρτάται από τις αποφάσεις του, όχι από τις καταστάσεις του.

Η γενιά μας είναι ρεαλιστική, διότι γνωρίσαμε τον άνθρωπο όπως είναι. Στο κάτω-κάτω, ο άνθρωπος είναι αυτό το ον που εφηύρε τους θαλάμους αερίου του Άουσβιτς. Ωστόσο, είναι επίσης αυτό το ον που εισήλθε σε αυτούς ευθυτενής, με λόγια προσευχής στα χείλη του.

παραγγελία:
https://www.psichogios.gr/site/Authors/show/623/biktor-frankl