Αλληλογραφία με Κώστα
(σχετικά με την κριτική της ορθοδοξίας για τη γιόγκα)
Το παρακάτω κείμενο το έγραψα απαντώντας σε έναν γνωστό μου που σπούδασε θεολογία και μου έστειλε κάποια ορθόδοξα κείμενα. Το κείμενο που μου έστειλε και στο οποίο εδώ του απαντώ, ένα δημοσίευμα κάποιου αθλίατρου που επιχειρηματολογεί εναντίον της γιόγκα, μπορεί να βρεθεί στη διεύθυνση: http://www.impantokratoros.gr/74AB00AF.el.aspx
(Πρέπει να σημειώσω ότι έχω ακούσει ότι οι τάξεις αεροβικής που γίνονται στα γυμναστήρια -χορευτικού τύπου βήματα σε συνοδεία μουσικής- στην πραγματικότητα δημιουργούν προβλήματα στο σώμα. Αυτό μου το είπαν κάποια άτομα που έκαναν τα ίδια αεροβική σε γυμναστήρια, και το έχω επίσης διαβάσει σε βιβλίο του πνευματικού μου δασκάλου, ο οποίος έλεγε ότι έχει τώρα βρεθεί ότι η αεροβική δημιουργεί προβλήματα στην υγεία και υπάρχει μία κίνηση απομάκρυνσης από αυτή. Περισσότερα δεν ξέρω να πω, γιατί έχω ασχοληθεί με τη γιόγκα και όχι με την αεροβική, αλλά με βάση αυτά συνιστώ, αν διαβάσετε το εν λόγω άρθρο, την επιφύλαξή σας προς οτιδήποτε δηλώνεται σχετικά εκεί.)
ΚΙΜΩΝ
Γεια σου Κώστα. Διάβασα αυτά που μου έστειλες. Σε σχέση με την κόντρα ανάμεσα σε χριστιανούς και ειδωλολάτρες, δεν ξέρω ποια είναι η ιστορική αλήθεια (δηλαδή σε σχέση με το ποιος σκότωνε ποιον). Ο καθένας λέει τα δικά του. Αλλά όταν στο άρθρο «Είναι η Γιόγκα Γυμναστική;» έπιασα να διαβάζω τις κατηγορίες εναντίον της γιόγκα, το οποίο είναι ένα θέμα που το ξέρω, έφριξα, και, ειδικά εκεί που ο αθλίατρος–ερευνητής (φανερά χριστιανικών ορθόδοξων πεποιθήσεων) έπιασε να επιχειρηματολογεί ότι η γιόγκα είναι επικίνδυνη για την υγεία γιατί αποτελείται από υποτονικές ασκήσεις, ξέσπασα σε υστερικά γέλια. Η διεθνής βιβλιογραφία από ανεξάρτητα ερευνητικά κέντρα, νοσοκομεία και πανεπιστήμια, η οποία επικυρώνει τους ισχυρισμούς των πνευματικών μας δασκάλων για τα ωφελήματα της γιόγκα στην σωματική και ψυχολογική υγεία, είναι τόσο εκτενής, ώστε δεν θα είχε τέλος το τι θα μπορούσα να σου παραθέσω εδώ. Απλώς αγγίζω το θέμα με τις παρακάτω περικοπές από άρθρα που υπάρχουν στο ίντερνετ. Σου μετέφρασα και λίγο για να σε διευκολύνω αλλά νομίζω ότι και τα αγγλικά τα καταλαβαίνεις.
Το Εθνικό Ίδρυμα Υγείας στις ΗΠΑ βεβαιώνει ότι η γιόγκα δεν δημιουργεί παρενέργειες και προβλήματα υγείας, σύμφωνα με τα αποτελέσματα ερευνών.
(αγγλικό πρωτότυπο)
--------------------------------------
Σύμφωνα με έρευνα στις αναπνευστικές τεχνικές της γιόγκα από το Κολέγιο Ιατρών και Χειρουργών του Πανεπιστημίου Κολούμπια, η γιόγκα είναι μια φτηνή και ακίνδυνη μέθοδος που μπορεί να προστεθεί επωφελώς στη θεραπεία προβλημάτων υγείας όπως: στρες, άγχος, μετατραυματική διαταραχή άγχους, κατάθλιψη, ψυχογενείς παθήσεις, κατάχρηση ουσιών, κοινωνική αποκατάσταση ατόμων που έχουν διαπράξει ποινικά αδικήματα. Έχει επίσης δειχτεί ότι η γιόγκα είναι ωφέλιμη στη βελτίωση της καρδιοπνευμονικής λειτουργίας και στην αύξηση της ευεξίας, πιθανά λόγω της αύξησης των εκκρίσεων της μελατονίνης.
(αγγλικό πρωτότυπο)
------------------------
Η γιόγκα βελτιώνει την κατάσταση διανοητικά καθυστερημένων παιδιών.
(αγγλικό πρωτότυπο)
--------------------------
To Περιοδικό ψυχολογίας Psychology Today μιλάει για τα ψυχολογικά και σωματικά ωφελήματα της γιόγκα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα επιστημονικών ερευνών:
http://www.psychologytoday.com/articles/200705/yoga-the-strongest-stretch
------------------------
Σε ένα άρθρο του περιοδικού Time (http://www.time.com/time/health/article/0,8599,106356,00.html ) για τη μεγάλη άνοδο της δημοτικότητας της γιόγκα στην Αμερική, διαβάζουμε:
Στο νοσοκομείο New York Presbyterian, σε όλους τους καρδιακούς ασθενείς παρέχεται μασάζ και γιόγκα κατά την ανάρρωση από τις επεμβατικές θεραπείες (εγχειρήσεις). Στο Ιατρικό Κέντρο Cedars Sinai στο Λος Άντζελες οι καρδιολόγοι συστήνουν στιους ασθενείς τους να γραφτούν στο Κέντρο Πρόληψης και Αποκατάστασης Καρδιακών Παθήσεων του νοσοκομείου, το οποίο, μαζί με άλλες θεραπείες, προσφέρει και γιόγκα. «Αν και δεν έχουμε εξετάσει τη γιόγκα από μόνη της», λέει ο Dr. Noel Bairey Merz, ο διευθυντής του ιδρύματος, «οι ασθενείς που επιλέγουν τη γιόγκα παρουσιάζουν τρομερή πρόοδο στην υγεία τους. Η πρόοδος αυτή περιλαμβάνει μειωμένα επίπεδα χοληστερόλης, μειωμένη πίεση αίματος, αυξημένη καρδιοπνευμονική κυκλοφορία και, όπως έδειξε και η πειραματική μελέτη Ornish, μείωση του μπλοκαρίσματος στις αρτηρίες σε κάποιες περιπτώσεις.»
(αγγλικό πρωτότυπο)
Και αλλού, στο ίδιο άρθρο:
Η σωστή εξάσκηση στη γιόγκα δεν δίνει μόνο μια γενική αίσθηση ευεξίας. Μπορεί επίσης να κάνει μασάζ στο λεμφικό σύστημα, λέει ο Dr Mehmet Oz, καρδιοχειρούργος στο νοσοκομείο New York Presbyterian στο Μανχάταν. Το λεμφικό υγρό είναι «τα βρωμόνερα» του σώματος – ένα δίκτυο λεμφικών αγγείων και αποθηκευτικών σάκων που είναι εξαπλωμένο σε ολόκληρο το σώμα, μεταφέροντας ένα υγρό αποτελούμενο από λευκά αιμοσφαίρια που καταπολεμούν τις μολύνσεις, καθώς και από τα κατάλοιπα (απόβλητες ουσίες) της κυτταρικής δραστηριότητας. Η γυμναστική εξάσκηση γενικά, ενεργοποιεί τη ροή του λεμφικού υγρού σε όλο το σώμα, επιταχύνοντας το φιλτράρισμα του σώματος. Αλλά η γιόγκα ειδικά προωθεί επίσης την αποβολή αυτών των ουσιών από το σώμα. Συγκεκριμένες στάσεις της γιόγκα τεντώνουν μυς οι οποίοι γνωρίζουμε από μελέτες σε ζώα ότι διεγείρουν το λεμφικό σύστημα. Οι ερευνητές έχουν τεκμηριώσει την αύξηση στη ροή του λεμφικού υγρού όταν τα πόδια των σκύλων τεντώνονται σε μια στάση παρόμοια με τη στάση της γιόγκα που λέγεται «σκυλί που κοιτά προς τα κάτω».
(αγγλικό πρωτότυπο)
Αυτά απλώς για να πάρεις μια ιδέα. Όταν ενδιαφερόμαστε για ένα θέμα όπως τα αποτελέσματα στην υγεία κάποιας πρακτικής όπως η γιόγκα, ο βελονισμός, η ομοιοπαθητική κλπ., δεν κοιτάμε τι λέει κάποιος συγκεκριμένος γιατρός μονάχα, ο οποίος θα μπορούσε να είναι προκατειλημμένος ενάντια στο αντικείμενο λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων, αλλά τι λένε επιστημονικά σώματα όπως το The National Institute of Health, το οποίο σου παρέθεσα παραπάνω. (Δεν λέω ότι τις δηλώσεις τέτοιων ινστιτούτων πρέπει να τις πιστεύουμε με τυφλή πίστη, εφόσον είναι γνωστό ότι κι εκεί υπάρχουν σκοπιμότητες – για παράδειγμα στο θέμα των εμβολίων. Αλλά τέτοια ιδρύματα και νοσοκομεία δεν έχουν κανένα όφελος να υποστηρίξουν τη γιόγκα, άρα την υποστηρίζουν μόνο λόγω των πραγματικών της ευεργετημάτων.) Φρόντισα να παραθέσω τις θέσεις μόνο δυτικών ιδρυμάτων και οργανισμών και δεν παρέθεσα οργανισμούς ή νοσοκομεία από την Ινδία (με μία εξαίρεση), για να μην υπάρξει η υποψία ότι οι επιστήμονες της Ινδίας μπορεί να είναι προκατειλημμένοι υπέρ της γιόγκα.
Κατά τα άλλα, τι να πω; Απορώ με τη λογική του. Λέει ότι αν η γιόγκα ήταν γυμναστική, δεν θα αναφαίρετο σε σχολικά βιβλία για τη θρησκεία. Η γιόγκα είναι γυμναστική, ασκήσεις αναπνοής, χαλάρωση και διαλογισμός. Όταν αυτά χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό, δημιουργούν μια κατάσταση όπου ο νους του ασκουμένου στρέφεται προς τα μέσα και αυτός έχει κάποια οράματα στα οποία βλέπει κομμάτια του υποσυνείδητου ή του υπερσυνείδητου νου του. Αυτό είναι το πνευματικό κομμάτι και η γυμναστική είναι ένα μέρος της διαδικασίας – παρόλο που στη Δύση συχνά αυτό το μέρος αποκόπτεται από τα υπόλοιπα και χρησιμοποιείται αυτόνομα - - στα γυμναστήρια, ας πούμε, σχεδόν πάντα έτσι χρησιμοποιείται.
Λέει: «Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι πολλοί γνήσιοι ινδουιστές δεν αποδέχονται την παρουσίαση ενός µικρού µέρους του ινδουισµού, δηλαδή µερικών σωµατικών ασκήσεων, ως ασκήσεων γυµναστικής. Θεωρούν (και έχουν δίκιο) ότι µια τέτοια αντιµετώπιση είναι προσβλητική για την θρησκεία τους.»
Αυτό που είναι προσβλητικό είναι να πεις ότι η γιόγκα περιορίζεται στα ευεργετήματα που σχετίζονται με τη γυμναστική και μόνο. Αυτό και μόνο είναι προσβλητικό. Κανένας στην Ινδία δεν αρνείται ότι η γιόγκα είναι ΚΑΙ γυμναστική.
Θυμάμαι κάτι που μου είχε πει μια μεσόκοπη γυναίκα που είχε μπει για πρώτη φορά στο μάθημά μου. Είπε: «Έρχομαι για πολλά χρόνια σε γυμναστήρια, αλλά τώρα που έκανα μάθημα μαζί σας, καταλαβαίνω πόσο επιδερμικές ήταν οι γυμναστικές που έκανα». Αλλά τις γυμναστικές ωφέλειες της γιόγκα τις έχω βιώσει και στο ίδιο μου το σώμα. Ο αθλίατρος λέει ότι η γιόγκα αποτελείται από στατικές κινήσεις και μόνο. Αυτό δεν είναι σωστό. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να κάνεις γιόγκα. Όλα έχουν το νόημά τους. Και οι αργές κινήσεις χρειάζονται επίσης. Αυτοί που έρχονται στο μάθημα αφού καθίσουν για εννέα ώρες στην καρέκλα της γραμματέα, δεν έρχονται για να χτυπηθούν (στη δυνατή γυμναστική). Θέλουν κάτι που θα τους ξεπιάσει το σώμα, που θα κάνει το αίμα και την ενέργεια στο σώμα να κυκλοφορήσει και έχω δει πάρα πολλά άτομα να βιώνουν και να εκφράζουν το αίσθημα της σωματικής ευεξίας που το μάθημα τους δημιούργησε. Στο άρθρο του ο αθλίατρος λέει ότι αν ποτέ υπάρχει αίσθημα ευεξίας, αυτό δεν δημιουργείται από την ίδια τη γιόγκα, αλλά από την υποτιθέμενη χαλάρωση στην οποία ασκείται ο ασκούμενος, στην οποία μισοκοιμάται, οπότε μετά αισθάνεται καλύτερα. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Μέρος της ευεξίας που αισθάνεται κανείς είναι καθαρά σωματικό και μυικό. Καμιά χαλάρωση δεν μπορεί να το δώσει αυτό. Στην πραγματικότητα, είχα βρει στα μαθήματά μου ότι αν οι ασκήσεις που έβαζα τους μαθητές να κάνουν δεν ήταν κοπιαστικές για το σώμα τους, αν δεν ήταν μια πρόκληση, τότε μετά δεν μπορούσαν να χαλαρώσουν. Αλλά αυτή και πάλι δεν είναι η κλασική γυμναστική όπου θα χτυπηθείς και μετά πέφτεις κουρασμένος (και δεν χαλαρώνεις πραγματικά), γιατί διατηρείται μια ισορροπία ανάμεσα στην προσπάθεια και στη χαλάρωση ακόμα και κατά τη διάρκεια της σωματικής προσπάθειας. Είναι μια άλλη φιλοσοφία εξάσκησης και το αποτέλεσμα μπορούν να μας το πούνε μόνο τα αποτελέσματα των συγκεκριμένων ερευνών που εξέτασαν τη γιόγκα. Και όχι να λέμε: «Αν η γιόγκα δεν είναι έτσι και έτσι, τότε δεν μπορεί να είναι καλή». Το δίκαιο και το έντιμο είναι απλά να δεις τα αποτελέσματα σε ελεγχόμενα πειράματα. Και σε αυτό το μήνυμα σου δίνω μια ιδέα των αποτελεσμάτων αυτών στη διεθνή βιβλιογραφία – κάτι στο οποίο ο αθλίατρος ούτε καν αναφέρθηκε στο άρθρο του.
Το παρακάτω άρθρο (http://www.healthinsurancesort.com/blog/2010/04/secure-horizons-yoga-therapy-covered-by-health-insurance και http://www.cleveland.com/sunstarcourier/index.ssf/2010/04/finding_my_center_through_yoga.html), αναφέρεται στην κάλυψη της γιόγκα από ασφαλιστικά προγράμματα για την υγεία. Η λογική των ασφαλιστικών εταιριών είναι ότι πληρώνοντας για να κάνουν οι ηλικιωμένοι ασφαλισμένοι γιόγκα, τελικά πληρώνουν λιγότερα λόγω της βελτιωμένης υγείας των ασκουμένων. (προληπτική ιατρική)
Κατά τα άλλα, τώρα που τέλειωσες την καλοκαιρινή σου δουλειά σού εύχομαι να βρεις και κάτι χειμερινό. Εγώ θα φύγω τη Δευτέρα για την Ινδία. Θα διάβαζα ευχαρίστως μήνυμά σου. Έχεις τις ευχές μου.
Κίμων
-------
Αν επιμένω στο θέμα των ωφελημάτων της γιόγκα στην υγεία, είναι διότι οι χριστιανοί δημιούργησαν και προωθούν την ιδέα ότι η γιόγκα κάνει κακό στην υγεία για να διευκολύνουν την (παρασκηνιακή) δίωξη που ασκούν σε εκείνους που επιλέγουν μια μορφή πνευματικότητας άλλη από τον χριστιανισμό. Στο ακόλουθο φαξ, για παράδειγμα, που εστάλη από την Ιερά Μητρόπολη Πειραιώς σε γυμναστήρια της Αττικής, ζητείται από τους ιδιοκτήτες των γυμναστηρίων να μην περιλάβουν την γιόγκα στα προγράμματά τους, διότι η γιόγκα δεν είναι γυμναστική, βλάπτει την υγεία και «αποτελεί βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος».
Μέσα από public relations (κονέ με διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα κλπ) η χριστιανική εκκλησία προσπαθεί να περιορίσει τη δυνατότητα του ελληνικού λαού να έλθει σε επαφή με μορφές πνευματικότητας άλλες από τον χριστιανισμό. Η ερώτησή μου είναι:
Ο ελληνικός λαός ερωτήθηκε;
Ο Γκάντι είχε δίκιο όταν έλεγε:
«Μου αρέσει ο Χριστός σας, όχι οι χριστιανοί σας»
Γιατί όπου υπάρχουν άνθρωποι, και μάλιστα άνθρωποι φανατικά πιστοί σε μια θρησκεία, επιστήμη ή ιδεολογία, εκεί υπάρχουν και προκαταλήψεις, μίση, παρασκηνιακές δραστηριότητες και κρυφά κίνητρα. Διαφορές, βέβαια, θα υπάρχουν. Εγώ, ας πούμε, δεν μπορώ να συμφωνήσω με το χριστιανισμό ότι δεν συμβαίνει μετενσάρκωση. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι θα κατηγορήσω το χριστιανισμό για συνεργασία με το διάβολο ή ότι δεν θα αναγνωρίσω την πνευματικότητά του, εκεί που αυτή λάμπει.
Το σημαντικό θέμα είναι ο νους να μην είναι κολλημένος. Όταν ο νους και η καρδιά είναι ανοιχτά, οι μεταξύ μας πράξεις θα είναι διαφανείς και θα αλληλεπιδρούμε αρμονικά και με αγάπη παρά τις διαφορές μας. Γιατί η ζωή δεν είναι πράγματι ένας πόλεμος εναντίον των άλλων (π.χ. εναντίον των άπιστων αιρετικών κλπ.) αλλά εναντίον εκείνου του μέρους του εαυτού μας που ένας αμερόληπτος παρατηρητής από τον Άρη θα χαρακτήριζε δίκαια ως κίβδηλο.
Γι’ αυτό και ο ιστοχώρος αυτός είναι ανοιχτός ακόμα και προς το χριστιανισμό, τη θρησκεία που νομίζει ότι γνωρίζει «τον ένα και μοναδικό Θεό». Γιατί με ενδιαφέρει περισσότερο η θειότητα του Χριστού και η αγιότητα των αγίων του, από τις προκαταλήψεις, τις παρανοήσεις και τα διανοητικά κολλήματα των πιστών του.
Η αλήθεια είναι ότι ο Χριστός υπάρχει, ως συγκεκριμένο πρόσωπο, μέσα στον ψυχισμό όλων μας. Δεν παίρνει παρά λίγα δευτερόλεπτα μόνο, ένα φλασάκι, για να βρεθούμε ενώπιόν Του.
